Gospodarka

Informacje Podstawowe

Rolnictwo Tylko ok. 14% ziemi w Japonii nadaje się pod uprawę. Gospodarstwa są małe, mają przeciętnie 1,4 ha. Każdy kawałek miejsca jest cenny i wykorzystywany pod uprawę. Farmerzy starają się uzyskać z każdego hektara jak najwyższe zbiory i dzięki stosowaniu nawozów , skomplikowanych maszyn i troskliwej uprawie według najnowocześniejszych metod, produkują aż dwie trzecie owoców i warzyw spożywanych w Japonii. Niektórzy farmerzy hodują kury, krowy i świnie. Japonia produkuje tyle ryżu, że starcza dla wszystkich mieszkańców, ale musi importować wiele innych produktów żywnościowych.
Rybołówstwo Ryby stanowią ważny składnik w japońskiej kuchni. dlatego więc rybołówstwo jest znaczącą gałęzią przemysłu. W 1990 roku w Japonii było zarejestrowanych ponad 416 tys. łodzi rybackich. Roczne połowy wynoszą średnio około 12 mln. ton. Ponadto każdego roku w gospodarstwach rybnych hoduje się 1,5 mln. ton ryb i skorupiaków. Ta ilość jest jednak niewystarczająca, więc około 10% wszystkich spożywanych w Japonii ryb pochodzi z importu.
Bogactwa naturalne Japonia produkuje energię elektryczną wykorzystując wodę, słońce, wysoką temperaturę i energię jądrową. Bogactwa naturalne musi jednak w większości importować. Dotyczy to szczególnie ropy naftowej. Japonia produkuje bardzo wiele towarów na eksport, żeby mieć czym zapłacić za importowane surowce.
Handel W roku 1997Japonia wydała40,9 tryliona jenów (340 miliardów dolarów) na import z innych krajów. Na eksporcie towarów i usług zarobiła natomiast 50,9 tryliona jenów (422 miliardy dolarów). Japonia handluje prawie ze wszystkimi krajami świata, ale ponad jedna trzecia eksportu trafia do Stanów Zjednoczonych, skąd pochodzi jedna czwarta japońskiego importu. Innymi ważnymi partnerami handlowymi są kraje azjatyckie, takie jak Hongkong, Singapur, Korea Płd. i Tajwan. Wiele japońskich firm otwiera swoje fabryki w innych krajach. W 1997 wydano ponad 54 miliardy dolarów na budowę nowych fabryk i biur na całym świecie. Rząd japoński przeznacza także bardzo poważne sumy na pomoc gospodarczą dla krajów rozwijających się.
Samochody Samochody to najlepiej znane wyroby japońskie. W 1998 roku wyprodukowano tu prawie 10 mln. samochodów, autobusów i ciężarówek - takiej liczby nie osiągnął żaden inny kraj na świecie. Wiele z tych samochodów montowały roboty, czyli skomplikowane maszyny zaprojektowane do wykonywania konkretnych czynności. W Japonii jest więcej robotów przemysłowych niż we wszystkich rozwiniętych krajach świata razem! Źródło: "Współczesna Japonia" - książka wydana przez Międzynarodowe Towarzystwo Oświatowe.

Polityka fiskalna

Japoński rok finansowy zaczyna się 1 kwietnia i kończy 31 marca. Do końca sierpnia poszczególne ministerstwa i agendy rządowe zgłaszają swe wnioski budżetowe na następny rok finansowy Ministerstwa Finansów. Ministerstwo Finansów przeprowadza analizę potrzeb w stosunku do planowanych przychodów i z reguły do końca grudnia opracowuje projekt budżetu celem przedstawienia go gabinetowi. Po zatwierdzeniu projektu budżetu przez gabinet, rząd przedstawia w styczniu projekt ustawy budżetowej Parlamentowi i stara się o zapewnienie jej uchwalenia przed rozpoczęciem roku finansowego. Japońska ustawa fiskalna z 1947 roku dopuszcza emisję obligacji państwowych wyłącznie w formie obligacji budowlanych służących pozyskiwaniu funduszy na roboty publiczne; nie przewiduje ona emisji obligacji na finansowanie wydatków bieżących. Stosując się do tych przepisów, rząd powstrzymał się od emisji obligacji na cele deficytowego finansowania do roku finansowego 1974. Jednakże spadek przychodów podatkowych w roku finansowym 1975, spowodowany pierwszym kryzysem naftowym, zmusił rząd do wprowadzenia specjalnych uregulowań prawnych pozwalających na emisję obligacji deficytowych wartości około 2 bilionów jenów (6,7 miliarda dolarów według ówczesnego kursu wymiany), w ramach budżetu uzupełniającego na ten rok. Wydatki państwa rosły w dalszym ciągu z powodu coraz większych kosztów systemu opieki społecznej, a szczególnie emerytur oraz usług medycznych. W rezultacie obligacje deficytowe były emitowane każdego roku, od roku 1975 do 1990.
Rząd zwiększył nakłady na roboty publiczne w latach siedemdziesiątych w celu wyciągnięcia gospodarki narodowej z recesji będącej następstwem kryzysu naftowego, przyczyniając się jednocześnie do ożywienia gospodarki światowej. Fundusze na te cele pochodziły z obligacji budowlanych. Pod koniec roku finansowego 1978 łączny dług państwowy, wraz z obligacjami deficytowymi, przekroczył 10 bilionów jenów (50 miliardów dolarów). Do roku finansowego 1979 poprzez nowe emisje obligacji państwowych sfinansowano 34,7% wydatków w bilansie ogólnym państwa. Tego rodzaju wzrost liczby wyemitowanych obligacji państwowych jest sprzeczny z tradycyjną rolą polityki fiskalnej państwa, polegającej na alokacji zasobów i korygowaniu działalności gospodarczej. Może on pociągnąć za sobą nasilenie inwestycji sektora prywatnego, spowodować inflację i stać się poważnym obciążeniem dla przyszłych pokoleń. Powyższe obawy skłoniły rząd do opracowania i realizacji programu rekonstrukcji systemu fiskalnego. Reforma fiskalna była w latach osiemdziesiątych wiodącym tematem polityki wewnętrznej, szczególnie za czasów gabinetu Nakasone Yasuhiro, który był premierem Japonii od listopada 1982 roku do listopada 1987 roku. Celem przeprowadzonej przez rząd rekonstrukcji systemu fiskalnego było zaprzestanie emisji obligacji deficytowych do roku finansowego 1990. W wyniku podjętych wysiłków, budżet na rok finansowy 1991 nie przewidywał emisji obligacji deficytowych. Natomiast udział obligacji państwowych w bilansie ogólnym budżetu na rok finansowy 1991 spadł do 9,5%.
W latach 1987-1988 przeprowadzono radykalną przebudowę systemu podatkowego, której celem było zapewnienie lepszej równowagi pomiędzy podatkiem dochodowym, konsumpcyjnym i od nieruchomości, z uwagi na proces starzenia się ludności japońskiej i internacjonalizacji Japonii. Podatek dochodowy, który miał dotąd 15 progów w zakresie od 10,5% do 70%, został uproszczony do 5 progów w zakresie od 10% do 50%. Jednocześnie zniesiono system zwolnień od opodatkowania odsetek na drobnych rachunkach oszczędnościowych. Standardowa stawka opodatkowania osób prawnych została obniżona z 42% do 37,5%. Jeśli chodzi o opodatkowanie pośrednie, to poszczególne podatki, na przykład od towarów, zostały zastąpione podatkiem konsumpcyjnym. Wynosi on 5% i obowiązuje w stosunku do wszystkich artykułów konsumpcyjnych.
Największą pozycję po stronie wydatków stanowił koszt obsługi obligacji państwowych. Według stanu na koniec 1995 roku wartość niezrealizowanych obligacji wynosiła 221 bilionów jenów (2,2 biliona dolarów), a koszt obsługi tego zadłużenia, w tym oprocentowania i wykupu, wynosił 16,4 biliona jenów (159 miliardów dolarów), czyli 21,8% łącznych wydatków. Przedłużająca się recesja ograniczyła przychody podatkowe, zmuszając rząd do zwiększenia emisji obligacji państwowych. Udział obligacji państwowych wzrósł do 38% w ogólnym bilansie budżetu na rok finansowy 1996. Rząd wznowił emisję obligacji deficytowych w roku finansowym 1994, po kilkuletniej przerwie. Japonia ma wysoki wskaźnik zadłużenia w stosunku do PNB w porównaniu z innymi, głównymi uprzemysłowionymi krajami świata. Źródło: "Współczesna Japonia" - książka wydana przez Międzynarodowe Towarzystwo Oświatowe.